Söyleşi: Mark Nelson

Söyleşi: Mark Nelson*

Biyosfer 2 ve yazdığınız kitaplar Türkçe’ye çevrilmediği için Biyosfer 2 ve sizin oradaki deneyimleriniz hakkında bilgilerimiz çok sınırlı. Bizlere Biyosfer 2 ve Biyosfer 2’deki deneyimlerinizden söz edebilir misiniz? Biyosfer 2`deyken en büyük zorluğu ne zaman yaşadınız?

Oksijen seviyesi aniden %14’e düştüğünde (bu durum 16 aylık süre içinde oluştuğu için bir dağa çok yavaş çıkmaya benziyordu) ve özellikle ilk yıl çok düşük kalorili beslenme planı yüzünden, sıklıkla kendimizi aç hissetmemize rağmen oldukça sağlıklıydık.

Biyosfer 2 projesinde amacınıza ulaşabildiniz mi?

Evet, işte başardığımız şeylerden bazıları şu şekilde sıralanabilir:

‘‘sürprizler’’

1. Çöl, chapparal (Amerika’nın çeşitli bölgelerinde yer alan Akdeniz coğrafyasındaki makiye benzeyen bir bir bitki örtüsü) ekolojisine dönüşmeye başladı çünkü nem oranı orijinal türün uygun oranına ulaşmıştı.

2. Yağmur ormanı öyle hızlı büyüdü ki ilk nesil öncü türlerimizin bu dönüşüm sırasında kesilmesi gerekti- başta ufak ağaçken boyları 10 metreyi aşmıştı. Bu gelişmeler yani ekolojinin kendi kendini organize etmesi bilgimize çok şey kattı.

3. Oksijen miktarındaki beklenmeyen düşüş Biyosfer 2’nin yalıtımının inanılmaz derece sıkı ve atmosferik değişim oranının düşük olduğunu göstermiş oldu. Yoksa bir biyosferik sistemde ayda % ¼ “lük bir düşüşü ve aynı zamanda teknolojik ve biyolojik tüm elementlerin birbiriyle etkileşimini görmezdik.

4. Pek çok şeyin tahmin ettiğimiz gibi işlediğini söyleyebilirim. Tahmin edemediklerimizden de çok şey öğrendik.

Biyosfer 2’nin küresel iklim değişimi ve diğer güncel ekolojik konularla ilişkisi

1. Görev Kontrol merkezinde çalışanlar ve proje ekibi atmosferi çok yakından takip ederek karbondioksitin yükselme ve alçalmasını frenleyip kabul edilir seviyelerde Bu, insanın atmosfere etkisini sınırlayacak küresel çapta eylem için iyi bir model sunmuş oldu.

2. Biyosferde yaşayanlar biyomlardaki tür çeşitliliğini korumak için gerekirse müdahele eden temel belirleyici konumundaydılar

3. Çevreyi kirletmeyen tarımın çok verimli olabileceğinin gösterilmesiyle – Bio 2’nin böcek ilacı, ot ilacı ve kimyasal gübre içermeyen, 2023m2 boyutundaki tarlası dünyanın en verimli tarlası seçilmiştir- sürdürülebilir tarım için bir model ortaya çıktı.
4. Modern insan teknolojisinin yaşam ve küresel biyosfer üzerindeki olumsuz etkisinin aksine Biyosfer 2’de yaşamdan sorumlu bir teknosfer inşa edilmesi ve teknosferle biyosferin uyumlu olması.

5. Biyosfer 2 aynı zamanda insan etkinliğinin sınırlarını da gösterdi. İnsanlar için bir yaşam alanı ve bir çiftlik vardı. Biyosferin geri kalanı ise insanların  yalnızca sistemin sağlığı ve biyoçeşitliliğinin korunması için müdahale ettiği doğal biyomların benzerlerine adanmıştı.

6. Biyosfer2, biyosferin yaşamımızı destekleyen bir sistem olduğu konusunda iyi bir ders oldu. Biyosferde yaşayanlar kendi sağlıklarının biyosferlerinin sağlığına bağlı olduğunu anladılar.

Basın Biyosfer2’nin bir deney olduğunu unutuyor. Biz bu deneyi biyosferin işleyişi hakkında bilgi sahibi olmak için yaptık. Böylesine radikal derecede yeni bir şey yaparak , planlandığı gibi giden şeylerden ve özellikle planlandığı gibi gitmeyen birkaç şeyden çok şey öğreneceğimize emindik.

Biyosfer2 , insanın, teknolojinin ve biyosferin birlikte iyi bir şekilde işleyebileceklerine dair iyimser mesajını dünyanın her yerinden yüz  milyonlarca insana ulaştırarak küresel bilince ilham verdi.

Biyosferde yaşayanlar (Biyosferliler )

1. Çıktıklarında ilk baştakinden daha sağlıklıydılar.

2. Astronotlarınkine çok benzer psikolojik testlerden geçtiler.

3. ResearchVessel (Araştırma Gemisi) Heraklitus’ta ve bir Avustralya projesi olan Ecoteknik Enstitüsünde çalışarak grup dinamikleri ve izole, stresli çevrelerde yaşama konusunda eğitildiler- ki bunlar Biyosfer2 için mükemmel birer hazırlıktı.

4. “Yaşam teknelerini” işler vaziyette tutmak için birlikte çalıştılar. Daha fazla deney sonucu alabilmek için fazla mesai yaptılar. Biyosfer 2’yi bilinçsizce de olsa asla sabote

5. Bir grup eğitimli orta sınıf Amerikalı ve Avrupalının üretken ve verimli birer sürdürülebilir tarım çiftçisi haline gelebileceklerini gösterdiler- ilk dönemin 2. yılında ilk yıla göre birkaç ton daha fazla ürün yetiştirmeyi başardılar. İkinci ekip ise, ilk grubun deneyimleri ve yetiştirdikleri gelişmiş ürünler sayesinde 100% kendi kendine yetebilir hale gelmeyi başardı.

Çalışmanın Mirası

1. Çalışma, Biosferik adında yeni bir bilimsel disiplinin oluşturulmasına yardımcı oldu.

2. Karmaşık ekolojik sistemlerin kendini organize edebilirliği hakkında önemli sonuçlar ortaya çıktı.

3. Proje, yaşamı destekleyen sistemleri ve kolaylaştıran teknosferleri tasarlamasıyla bir dönüm noktası oldu

4. Değişken hacimli oda, yalıtım ve sızıntı tespiti gibi kimi büyük teknolojik çıkışlar için patent alındı. Atık suyun geri dönüşümü ve temizlenmesi için sulakalan inşaatları yapıldı (şimdilerde bunlara wastewater gardes Atıksu Bahçeleri deniyor)

5. Toprağın eş zamalı olarak hem havadaki az miktardaki tehlikeli gazları temizlemekte hemde tarımsal ürünleri içeren sağlıklı bitkileri beslemekte kullanılabileceğini gösteren ilk proje Ki bu potansiyel olarak  kapalı mekanlardaki hava kirliliğiyle (hasta bina sendromu) ilgili sorunların  da çözümü demek.

6. Uzayda yaşamla ilgilenen bilimcilerin uzayda nasıl yaşayabileceğimize dair fikirlerini değiştirdi.

7. İnsanların biyosferin ne olduğu, burada nasıl yaşanabileceği hakkındaki fikirlerini değiştirdi. Biyosfer 2 projesi başladığında ekolojik bilim dünyası dışında “biyosfer” kelimesi bile pek bilinmiyor ve kullanılmıyordu.

Ekolojik mühendislik, zarar görmüş ekosistemlerin restorasyonu ve atık sular konusunda dünyanın pek çok yerinde çalışmalarınız var. Türkiye’de bu tür çalışmalar yapmakla ilgili bir isteğiniz var mı?

Türkiye’yi ziyaret etmekten, tarihsel, kültürel ve çevresel özelliklerini öğrenmekten ve yüzleştiği sorunları görmekten memnun olurum. Böylece birtakım faydalı  çözümler ya da denenebilecek yaklaşımlar önerebilirim.

Ekolojik restorasyon projeleri hükümetler tarafından desteklenebilir. Türkiye’deki politik durum hakkında ne düşünüyorsunuz? Sizce Türkiye’de bu tür projeleri destekleyici bir politik anlayış var mı?

Türkiye’deki siyasi durum hakkında detaylı bilgim yok. Yalnızca okuduklarımdan ve türk arkadaşımın anlattıklarından bildiğim kadarıyla mevcut hükümet insanlık ve gelecek için sorun yaratıyormuş gibi görünüyor.

Son yıllarda Türkiye’de ekolojik konulara olan ilgi büyük. Bu konuda ne düşünüyorsunuz?

Bir görüş bildirmek için yeterince bilgim yok.

Haziran 2013`deki direniş, yetkililerin bir alışveriş merkezi yapmak için ağaçları kesmeleriyle başladı. Bu hareket özelllikle gençlerin yaşamlarını doğayla birlikte ve uyumlu bir şekilde tasarlamak istediklerini ortaya koydu. Bu konudaki görüşleriniz nedir?

Bu tür düşünceler hem insanlık hem de gezegenimiz için çok önemli ve umut verici. İnsanlar olarka gezegenimizin doğasının ne kadar önemli ve güzel olduğunun farkına varmamız ve onunla uyumlu biçimde yaşamaya başlamamız, onunla daha iyi ilgilenmemiz çok önemli. Türkiye’nin genç insanlarının böyle düşünmeye ve davranmaya başlaması harika!

Fırat Tunabay

*https://issuu.com/azizm/docs/edergisubat2014