Dirimbilim Günlüğü: Mammosa, Kuşkaçıran, İnebolu, Çiçek Dürbünü

Marmot (Bir tür yer sincabı) Fotoğraf: Jos Bakker

21 Nisan 2019

Ballıkayalar, İzmit

Ophrys sphegodes subsp. mammosa (Kedikulağı; The Spider);
Bu orkideyi Kibele’ye benzetirim. Desfontaines de bir kadına benzetmiş olacak ki ‘mammosa’ demiş. Ancak ilk isimlendiren Hudson. O, örümceğe benzetmiş ve aranifera demiş… Taksona son halini veren ise Soó. Orkideyi, Ophrys sphegodes’e bir alttür olarak çağırdı. Sphegodes de, Yunanca yabanarısına benziyor demek. Sphex, avlarını sokarak felç eden predator yabanarısı cinsinin adıdır.

Kedikulağı. Fotoğraf: Hüseyin Doğan

Hüseyin Doğan

Bursa


Maymun orkidesi/Salep püskülü (Orchis simia). Fotoğraf: Selçuk Alpay

22 Nisan 2019

Selçuk’ta kelebek göçü devam ediyor! İzmir’e kelebeklerin içinden geçerek yolculuk yaptık trenle. Hatta Cumaovası istasyonu için yavaşladığımızda sanırım 1 dakikadan az bir süre içinde 12 kelebek geçti hızla rayların üzerinden.

Bugünün en heyecan verici anı, bayıldığım çığlığıyla kendini, geldiklerini duyuran ebabillerdi.  

Özgür Keşaplı Didrickson

23 Nisan 2019

İstanbul

Bir beklerken iki torunum olmuş! sabite ilk defa bugün uçmaya gittiği için ancak tanışabildim… öyleyse inat’ın kardeşi de bayram olsun.. 23 nisan’ınız kutlu olsun..

Küçük kumrular. Fotoğraf: Gevher Gökçe

Gevher Gökçe

24 Nisan 2019

Erzurum

Diken kelebeklerinin göçü devam ediyor. Erzurum’da yağmurlu günler fazla olsa da, güneş çıktığında hemen görünüveriyorlar. Dikkatlice baktığınızda çalıların üzerinde karabataklar gibi kendilerini kuruturken bulabilirsiniz.Güneş iyice güçlenince de çiçeklere koşuyorlar keyifli keyifli.

Perihan Keşaplı

26 Nisan 2019

Çobankaya, Uludağ


Çiğdem (Crocus sp.) Fotoğraf: Selçuk Alpay

27 Nisan 2019

Uppsala. Fotoğraf: Şerif Keşaplı

Uppsala’da (İsveç) yaşayan yengemin gönderdiği fotoğraf baharın tadına en çok bisikletle varılacağını söylüyor gibi.

Selçuk

Mersin bitkisi üzerinde atalanta kelebeği. Fotoğraf: Özgür Keşaplı Didrickson

Bugün bu kelebeği (atalanta) karlı orman görüntüsü veren mersin bitkisinin üzerinde gördüğümde babaannemi yitireli 2 -3 saat olmuştu en fazla. Diken kelebeği göçünü yaşadığımız şu günlerde bizim memleketin göçmen kelebeğini elbette o gönderdi bana.

Özgür Keşaplı Didrickson

28 Nisan 2019

İnebolu

Kurtuluş Savaşı’mızda bütün erkekleri şehit olan ve bu yüzden ismi ‘Ersizlerdere’ olarak değişen, İnebolu’nun bu cennet köyünün  kederi kadar gururlu deresinin sesini herkes duysun!

Mustafa Bilgin

Not: Mustafa abi, Ersizlerdere Köyü’nü, Atatürk‘ün Lenin‘den Kurtuluş Savaşı’mıza maddi manevi destek istediği mektubun 99. yıldönümü için İnebolu’da yapılan etkinliğe katıldığı sırada ziyaret etmiş. Bu önemli etkinlikle ilgili bir haberi paylaşalım;

https://tr.sputniknews.com/columnists/201904291038894624-ataturkun-lenine-yazdigi-mektubun-99-yili-sovyet-cephanelerinin-indigi-inebolu-olmasa-turkiye/

İstanbul

Sağanak, kar, dolu derken, sonunda polen yağmuruna geldi sıra.. ama İBB şehirdeki dişi kavakları acımadan doğradığından beri, o da eskisi gibi değil… bundan 15 yıl öncesini hatırlıyorum da, eski evimin 22 kavak ağacının polenleri bu mevsim nasıl güneş ışığında pırıl pırıl dans ederdi, insan kendini Amarcord filminde sanırdı… bütün pencereleri açardım içeri girsinler diye ve zannedilenin aksine, alerjik bronşiti olan iki küçük oğluma bir kere bile dokunmamıştı o cânım polenler.. dişi kavaklarım iftiraya kurban gittiler, boşu boşuna öldürüldüler; gerçi zararları dokunuyor olsaydı bile, kuşkusuz şu dünyada öncelik hakları vardı.. ama işte, katledilen doğa kin tutmuyor, tutamıyor, hâlâ insanı teselli ediyor.. Şadi’m göbeği delikli yuvasına mama taşıyor, yavrular viyk viyk bağırıyor..

https://www.facebook.com/gevher.gokceacar/videos/2380333738851795/

Gevher Gökçe

Selçuk

Üzerine tünediği elektrik tellerinin altından yürürken bir baştankaranın ağzından bir şey düştüğünü ve yere doğru döne döne, yavaş yavaş ilerlediğini görünce açtım avucumu, bekledim. Böylelikle bir böcek kanadım oldu! 

Özgür Keşaplı Didrickson

29 Nisan 2019

Bir tür güve. Fotoğraf: Özgür Keşaplı Didrickson

Bir güve seni mutlu ediyorsa ikincisi okyanustan gözyaşı getirecektir, bekle…

If one moth makes you happy, the second will bring tears from an ocean…wait.

Özgür Keşaplı Didrickson

30 Nisan 2019

Ankara

Eve dönüş yolundaki güzellikler. Hepsi aynı gibi görünse de aynı türün farklı bireyleri. Bir leylak üzerinde 20-30 birey vardı. Erguvan da bu güzelliklerin bonusu oldu.

Diken kelebeği. Fotoğraf: Gül Nilhan
Erguvan. Fotoğraf: Gül Nilhan

Gül Nilhan

Selçuk

Hanımeliler açtı. İğdeler de. Filbahriler de.

Batuhan Suiçmez‘in “Yağmurun ıskaladığı ağaç” başlıklı şiiri son günlerde okuduğum en güzel şiir. Okumanızı öneririm;

Özgür Keşaplı Didrickson

1 Mayıs 2019

New Mexico, Amerika

Fotoğraf: Rebecca ODeaghaidh
Fotoğraf: Rebecca ODeaghaidh

Katışıksız, sersemletici güzellik. Bu uçsuz bucaksız vahşi doğada gördüğüm her şey bana çok ilham veriyor

The absolute, mindblowing beauty. I am so inspired by everything I see in this vast wilderness.

Rebecca ODeaghaidh

Not: Rebecca yılan desenli desenleri telefonundaki çiçek dürbünü (kaleydoskop) uygulamasıyla elde etmiş.

Erzurum

Fotoğraf: Perihan Keşaplı
Kuşkaçıran (Onobrychis cornuta) Fotoğraf: Perihan Keşaplı
Kuşkaçıran (Onobrychis cornuta) Fotoğraf: Perihan Keşaplı

Bu sabah Erzurum’dan Tortum Şelaleri’ne gitmek üzere yola çıktığımızda Selçuk’ta bıraktığım baharla karşılaştım birdenbire. Uzundere’den Tortum’a yol alırken ismini sonradan öğrendiğim (kuşkaçıran) bu çiçekleri görüp durmamak olmazdı. Tepelere tırmanamadım, yol kenarındakilerden de zor ayrıldım. Sayamadığım çoklukta diken kelebekleri de dans ediyordu sanki bu güzelliklerin etrafında. Sarısı, pembesi, moru, beyazıyla her yer baharı müjdeliyordu.

Perihan Keşaplı

Selçuk

Her yer Karabenek (Artedia squamata) beyazına büründü buralarda. Uzaktan papatyalara benziyorlar. Açmamış halleri bana Gaudi’nin lambalarını hatırlatıyor. İşte Gaudi lambasının üzerinde bir Yeni beneklimelek kelebeği (Pontia edusa)

Karabenek üzerinde Yeni beneklimelek. Fotoğraf: Özgür Keşaplı Didrickson
Fotoğraf: Özgür Keşaplı Didrickson

https://www.turkiyebitkileri.com/en/photo-gallery/view-album/391.html

Apartman boşluğunda yuvalayan küçük kargaların yavrusu oldu. Komşumuzun da bebeği var. Tuvalete her girdiğimizde bebek sesi duyuyoruz!

Özgür Keşaplı Didrickson

2 Mayıs 2019

Datça’da denize girme mevsimi açılmıştır!

Fotoğraf: Hayriye Alkan

Günsel Tezer

Selçuk, İzmir

uzak yollardan

geldim

güneşi okşadı

kanatlarım

savaşlar gördüm

boranlar

fırtınalar

kırıldım

denizlerin kıyısından

geldim

kıyıya vurmuş

yunuslar gördüm

usanmış

ölmedim

geldim

geç kalmış beni

bulmaya

geç kalınmış seni

sevmeye

geldim

baharı getirdim

gözlerine sürmeye

sana doğru

umutlarım

Özgür Ceylan

3 Mayıs 2019

Muğla, Marmaris

Bebekler de geldi.

Fotoğraf: Neriman Fırtına

Neriman Fırtına

Selçuk, İzmir

09:00-09:45

Yağışların zamanında ve yeterli olması Selçuk doğal hayatını da bir çok alanda olumlu etkiledi. Selçuk’un hemen yanı başındaki ‘Klaseas Şelalesi’ canlandı, doğasever ziyaretçilerini bile ağırlamaya başladı. Daha önce yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalan kimi sulak alanlar tekrar hayat buldu. Leyleklerde besin konusunda ve su konusunda daha iyi bir gelecek hazırlayacakları bebekleri için daha umutlular sanıyorum. İki ay kadar uzak kalmıştım Selçuk’tan. Son bir haftadır Selçuk sokaklarında yuvaları izliyorum. Yuvaların bir çoğu hareketli. Dün fark ettim bazı yumurtalar çatlamış, bebeler dünyaya gelmiş. Bugün sabah da İstasyon Meydanı Selçuk Efes kent Belleği yakınındaki Su Kemeri üzerinde hareketlenme dikkatimi çekti. Şükrü Özkaynak’ın ofisinin üst katından yuvayı izlemeye çıktım. Evet. Bebeler gelmiş. Bir hafta, on gün kadar olmuş geleli, sanıyorum. Çok sevindim. Doğa görevini yapmış. Leylek doğanın cömertliğine karşı, cömertçe beş bebek getirmiş dünyaya. Çok sevindim. 

Fotoğraf: Özgür Ceylan

Bir süre sonra baba Leylek de geldi yuvaya. Anne beslenmeye ve bebelere besin toplamaya uçmadan önce yuvayı toparlamaya çalıştılar. Saniyeler içinde yuvanın içerisinde bir çift eldiven, şu çiftçilerin sıkça kullandığı üç beş liradan alıp işini bitirince bağa bahçeye savurduklarından. Sonra bu güzel itinayla örülmüş, emek emek işlenmiş muhteşem yuvanın sağında çuval, solunda siyah plastik torba, pet şişe, çorap, ip ve bu gibi daha bir çok atık malzeme, çöp saydım. Leylekler bunları yuva malzemesi olarak kullanıyor. Bebekler küçükken, poşetler, çuvallar, bez parçaları, ipler ayaklarına dolanıyor. Kurtulayım derken daha da dolanıyor. Sonra yavru büyüdükçe ayağına dolanan ip sıkıyor ayağını, büyüdükçe ya ayağı kangren olup kopuyor ya da bizim veteriner arkadaşımız kangren ayağı müdahale edip kesmek zorunda kalıyor. Anlayacağınız uçarak yaşayan bir canlıyı, uçmamaya mahkum etmiş oluyoruz. Yani bir leyleği hiç uçmadan ölüme mahkum etmiş oluyorsunuz. O leylek artık uçamayacak, uçamadığı için kendi başına beslenemeyecek, büyük göçe katılamayacak. Ve ölecek. Sırf siz çevreyi, doğayı plastik poşetlerle, tarlaları kullanıp bıraktığınız çuval ve ipleriyle doldurduğunuz için. Orada da doğanın cömertliğine nankörlükle cevap veren insan izleri karşımıza çıkıyor. Belki daha önce de çokça söyledik. Lütfen çevremizi, doğamızı temiz tutalım. Doğa hepimizin, bütün canlıların ama onu kirleten insanoğlu.

Bu kadar güzel, sevindirici fotoğrafın altına bunları yazmak istemezdim. Bebekler hoş geldi. Bahar daha da hissettirdi kendini. 
Biz de doğanın cömertliğine onu koruyarak ve saygı duyarak cevap verelim, Selçuklular. Mutlu Baharlar…

Juneau, Alaska, ABD

Marmot (Bir tür yer sincabı) Fotoğraf: Jos Bakker

Ben yapmadım.

I didn’t do it!

Marmot (Bir tür yer sincabı) Fotoğraf: Jos Bakker

Hemen şimdi yuvana git!

Now go to your den.

Jos Bakker

Selçuk

Norveç’te balıkçıların Rus donanmasına ait, askeri amaçla kullanılan bir balinaya denk geldikleri haberini duydunuz mu? Deniz memelilerinin askeri amaçlarla eğitimi ve kullanımı devam etmekte olan ama az bilinen bir gerçek. Bu konudaki yazımı ilginizi çekeceğiniz düşünerek paylaşmak isterim;

Özgür Keşaplı Didrickson

4 Mayıs 2019

Arizona, ABD

Bıldırcın yumurtası. Fotoğraf: Susan Knauer-long

Her yerde taze yaşamlar. Yakın zamanda terk edilmiş bir bıldırcın yumurtası.

New life is all around. Quail egg recently vacated.

Susan Knauer-long

5 Mayıs 2019

Eskişehir

Hıdrellez, ateşin üzerinden atlarken kirpikleri yanan çocukların bayramı; ertesi sabahın anne hışmıdır. Hıdrellez’de bahçe var, ateş var; bahar, sokak, oyun, çocukluk var…

Sonra gül ağacı, gül yaprağı, o yaprağa yazılan dilek var. Bile bile sabah rüzgarının kül edeceğini, gül ile küle kafiye düşüren bir umut; o umutla her düşü mübah, hele de gündüz düşlerini helal kılan, en imkansız-olmaz denilen umudu bile haklı çıkaran bir şeyler var.

Var, çünkü Hıdrellez!

Hakan Savaş

İstanbul

Evden Pencere Gözlemi, Ev Kertiği: Ak Pelikan (Great White Pelican / Pelecanus onocrotalus)

Saat 11.10’da heyecan yaşattı bana. Kanat açıklığı 2.34 -3.04 metre, boyu 1.40 -1.70 metre olan bir kuştan bahsediyorum. Süreyya’nın uçan tank dediği. Sanırım göçteydi ama yalnızdı.

Karga ve martılar bağırış, çağırış mahalleyi ayağa kaldırdı, bayağı kovaladılar akpelikanı. O sebeple arka fonunda Büyükada, Heybeliada, Burgazada var. Sahildeki parkta bayağı insan yaşam yerlerine yaklaştı.

Dilek Geçit

………….

Not: Kuş türleri için trakus.org, kelebek türleri için trakel.org adresine bakabilirsiniz. Bitkiler konusunda Facebook’taki Flora grubu dışında, turkiyebitkileri.com adresinden ve yazarımız Hüseyin Doğan’ın emeğiyle hayata geçirilmiş olan “Kocaeli Bitkileri” sayfasındandan yararlanabilirsiniz. Sürüngenlerden mantarlara, genel olarak yaban hayatla ilgili bilgi edinmek, gözlemlediğiniz türlerin hangisi olduğunu öğrenmek için dogalhayat.org adresine de danışabilirsiniz.

Azizm Sanat Örgütü olarak doğadan zannedildiği kadar uzak olmadığımızı düşünerek, bu düşüncenin yarattığı umutla “Dirimbilim* Günlüğü” köşesini açmaya karar verdik.

Dirimbilim Günlüğü’nün her yaştan herkesin katkısıyla oluşmasını arzuluyoruz. Günlüğümüzde yer almak için yer ve tarih bilgisiyle bize gözlem ve düşüncelerinizi aktarabilirsiniz. Notlarınıza fotoğraf, çizim, video da ekleyebilirsiniz.

Bizi birleştireceğini, yaban hayata olan sevgimizle güç birliği yapmamızı sağlayacağını umduğumuz günlüğümüze katkılarınızı bekliyoruz. Notlarınızı dirimbilimgunlugu@gmail.com adresinden yayın kurulumuza gönderebilirsiniz.

* “Dirim” kelimesi “yaşam” demek. “Dirimbilim” de “Yaşambilim” yani “Biyoloji” demek.  “Dirim” kelimesinin doğanın içindeki müziğe ve şiire de göz kırpan bir kelime olduğunu düşündüğümüz için günlüğümüze bu ismi verdik.

Bunu paylaş: