Dirimbilim Günlüğü: Kurt Osuruğu, Beyşehir Gölü, Gizliot, Burning Hearts

Dansçı: Ruby Rivas. Fotoğraf: Ron Gile

20 Ocak 2021

Burhaniye

Bugün karşılaştığım, çok ilginç görünen tür Lycoperdon cinsinden bir mantarmış. (Tanı konusunda yardım için günlüğümüzün sürekli yazarlarından Hüseyin Cahid Doğan’a teşekkür ederim). Meğer İngilizce’de Puffball, Türkçe’de de Puf Mantarları olarak bilinen bu cinsin adı olan Lycoperdon kelimesi Yunanca “kurt pırtlaması” ya da, hiç sevmediğim kelimeyi kullanmak gerekirse “kurt osuruğu” anlamına geliyormuş! Aşağıda bağlantısını vereceğim blogda da “Osuruk mantarı” ya da “At osuruğu mantarı” olarak bilindikleri yazıyor.  Wikipedia’ya göre birkaç Avrupa lehçesinde bu mantarlarının adının kulakta işitilişi kurt osuruğu sesine benzermiş! Masallar dünyasının kapılarını ardına dek açan bu bilgiyi öğrendiğinde insanın yanında bir çocuk olmalı ve bir masal hemen başlamalı!

http://mantarliyasam.blogspot.com/2020/07/puf-toz-mantarlar-turleri-lycoperdon-sp.html?m=1

21 Ocak 2021

İstanbul

iki kardan adam, bir köpek, üç martı, yarım düzine karga, dün bütün günü birlikte geçirdiler.. köpek bir onun bir öbürünün dibine yattı, kargalar başlarına kondu, bilmem sohbette neler döndü? bilmem kardan adamları yapan o iki çocuk, böyle bir dost meclisine vesile olduklarını fark ettiler mi, günümü şenlendireceklerini tahmin edebildiler mi? köpekle arama giren elektrik direğine bile kızamadım, martılar üstüne konmaya bayılıyor çünkü.. minik ellerinize sağlık çocuçeler, daha nice karlarınız olsun…

Fotoğraf: Gevher Gökçe

Gevher Gökçe

22 Ocak 2021

Bugün kıyıya vurmuş olarak bulduğumuz bu mor renkli denizanası Mor Sokar Denizanası (Pelagia noctiluca) ise zehirli ve tehlikeli imiş.  Bu tür aynı zamanda fosforesans özelliğe sahipmiş, suyun altında hafif ışık yayıyormuş. Geçtiğimiz yıllarda da pusula denizanası bulmuştum kıyıda. Kim yiyor sizi sevgili denizanaları? Deniz kaplumbağalarından şüpheleniyorum.

Ülkemizde görülen denizanası türleriyle ilgili bilgi için Türk Deniz Araştırmaları Vakfı‘nın hazırladığı şu sayfaya bakabilirsiniz;

Mor Sokar Denizanası. Fotoğraf: Özgür Keşaplı Didrickson

Özgür Keşaplı Didrickson

23 Ocak 2021

Rize

Burada derekuşu gördük.

İkizdere, Rize. Fotoğraf: Özge Keşaplı Can

Derekuşu videosu;

23 Ocak 2021

Ascot Vale, Melbourne

Bir kaç ay önce Melbourne’un güzel bir beldesinde, Healesville’de karşılaştığım bu Australian White Ibis’leri ilk kez kendi parkımızda geziniyorlar görünce, keyifle yiyecek  arayan bu güzel ziyaretçilerimizi  belgeselleştirmek için hemen dışarı fırladım. Parkın her tarafında dolanan bu güzel kuşların keyifleri köpeklerini gezdiren kişiler ve köpeklerin onları deli gibi kovalaması ile bozulsa bile kendilerini emin hissettikleri parkın bir başka köşesinde serüvenlerini devam ettiriyorlar.

Editörün notu: Bu ilginç kuş türü bir tür aynak. Bilimsel ismi Threskiornis molucca

Melda Turan Doruk

26 Ocak 2021

Çamburnu, Sürmene

Defne neler mi görüyor? Gümüş Martı, Sumru, Bahri, Karaboyunlu Batağan, Gri Balıkçıl, Sessiz Kuğu, Karabatak, Karagerdanlı Dalgıç.

Fotoğraf: Özge Keşaplı Can

Not: Kuş türleri için trakus.org adresine bakabilirsiniz. Daha önce de Edremit’ten bir kaydını yayımladıığımız Karagerdanlı Dalgıç’ı yine kışın Karadeniz’de avlanırken gösteren Tora Benzeyen’in çektiği video ise şurada;

Özge Keşaplı Can

29 Ocak 2021

Selçuk, İzmir

Dün İzmir’den Selçuk’a gelirken gördüğümüz karlı manzaralara çok şaşırdık. Bugün ise yılın ilk anemonlarını gördük. Bu sene çiçeklerin rengiyle kar beyazı pek çok yerde birbirine ne kadar yakın soludu.

Özgür Keşaplı Didrickson

30 Ocak 2021

Bir haftalık saha çalışması maratonum bitti. Eğirdir ve Beyşehir Gölü KOSKS’larından sonra yine Işıklı, Burdur, Karataş, Eğirdir, Beyşehir ve Kovada Göllerinde izlemeler yaptım. Işıklı Gölü yüzey ördeklerinin yüksek bollukta bulunduğu bir göl iken Karataş Gölü angıtların, Burdur az sayıda fiyu ve çamurcunun, Eğirdir ve Beyşehir Gölleri on binlerce sakarmeke ve dalıcı ördeğin kışlama alanı.

Beyşehir Gölü. Fotoğraf: Lider Sinav

Eğirdir ve Beyşehir Gölü’nde bir çift akkuyruklu kartal ürüyor belli. Bu sefer bir yetişkin üç ergen vardı Beyşehir’de, bir kuş da Eğirdir’deydi. Kovada Gölü’nde beslenen elmabaş patkaları yakından izlemek keyifli.

Akkuyruklu Kartal. Fotoğraf: Lider Sinav

Eğirdir Gölü’nde Kemer Damları, Beyşehir’de ardıç kokulu tepeler, Kovada’da ise keyifli bir Milli Park havası, Karataş’ta angıtlar, Işıklı’da kışlayan bıyıklı sumrular ve kuş çeşitliliği var, Burdur’da ise umutsuz bakışların çevrildiği bir göl var.

Yoğun yağışlar gölleri doldurmaya başladı. Ara ara kar geçişleri de dağlara su yüklüyor. Aslında her şeye rağmen umut var.

Beyşehir Gölü. Fotoğraf: Lider Sinav

Lider Sinav

Editörün notu: Sözü geçen kuş türlerinin neye benzediğini merak ederseniz trakus.org adresinden öğrenebilirsiniz.

1 Şubat 2021

Balıkesir,

Denizin derinlerinde balığın peşinden yüzden denizkızı mı yoksa solgun bir kelebek mi gördüğünüz?

Resim: Ayben Dilek Ünal Çalışkan

Ayben Dilek Ünal Çalışkan

Not: Ayben’in içinden sıklıkla yaban hayat geçen özgün çalışmalarını Facebook ve Instagram’dan takip etmenizi öneririz.  @ayben1789

 3 Şubat 2021

Arizona, ABD

Grackles her zaman takılıyor gibi gözüktükleri ,Walmart’taki büyükçe Palo Verde ağaçları üzerinde o deli seslerinden çıkarıyor.

Grackles making their crazy noises in a couple of sizable palo verde trees at Walmart, where they always seem to be hanging out.

https://www.facebook.com/susan.knauerlong/videos/2798631647070145

Editörün notu: “Palo verde” Parkinsonia cinsinden ağaç türlerine verilen admış. Susan’la yazışmalarımızdan kuş türünün de Great-tailed Grackle (Quiscalus mexicanus) olduğunu tahmin ettim. Şu adresten neye benzediğini görebilirsiniz;

https://ebird.org/species/grtgra

Susan Knauer Long

3 Şubat 2021

Selçuk, İzmir

Diken kelebeği gördük bugün.

Özgür Keşaplı Didrickson

4 Şubat 2021

Melbourne, Avustralya

Torunum Atlas’la doğada yaptığımız geziler onun doğada gördüğü herşeye son derece ilgi ve sevgi ile bakması onunla geçirdiğim zamanları daha da kıymetli kılıyor. Bu gezilerde karşılaştığımız bize ilgi çekici ve güzel görünen spitfire sawfly (bir tür böcek) ve Muscovy ördeğini özellikle paylaşmak istedim sizlerle.

Atlas anneannesiyle yürüyüşte. Fotoğraf: Melda Turan Doruk

Bir tür böcek Perga affinis. Fotoğraf: Melda Turan Doruk

Atlas ve Muscovy ördeğinin videosu;

Papağanlar;

Melda Turan Doruk

4 Şubat 2021

Arizona, ABD

Turnalarla takılmaktan yeni döndüm eve.

Just got home from hanging out with sandhills.

https://www.facebook.com/susan.knauerlong/videos/2798868933713083

Not: Söz konusu tür, dilimizde Kanada turnası olarak bilinen, bilimsel adı Antigone canadensis olan tür. Ülkemizde görülmez.

Susan Knauer Long

5 Şubat 2021

Juneau, Alaska, ABD

Gitmeden önce bir tane daha kırmızı gündoğuşu gördüğüm için çok mutluyum. Kimbilir, belki bir tane daha olacak…

I am so happy that I got to see another red sunrise before we leave. Who knows? Maybe there will be another…

Juneau, Alaska. Fotoğraf: Janine Reep

Janine Reep

5 Şubat 2021

Hereke, İzmit

Cardamine impatiens, Erophila verna ve Teesdalia coronopifolia

Minik turpgiller telaşlılar. Bir an önce çiçek açarak böcekleri ikna edip tohum üretmeleri gerekiyor. Biraz geç kalırlarsa bahar ağır toplarını gönderecek ve artık bundan sonra hiçbir böcek yüzlerine bakmayacak.

Sultan kodimotu. (Cardamine impatiens)

Söz edilen diğer 2 turpgille, Çırçırotu (Erophila verna) ve Çobançadırı (Teesdalia coronopifolia) türleriyle ilgili ayrıntılı bilgi ve fotoğraflara Sayın Doğan’ın Kocaeli Bitkileri isimli sitesinden ulaşabilirsiniz;

Daima karizmatik: Meloe proscarabaeus

Fotoğrafını çekerken poposunu bana döndü ve orta sağ ayağını sertçe sallamaya başladı (fotoda gözüküyor). Dedim bir şey püskürtecek ya da -yazık- bütün tehdit etme stratejisi bundan ibaret, küçük bir kız gibi, ayağını sertçe yere vurarak…

Meloe proscarabaeus. Fotoğraf: Hüseyin Cahid Doğan

Hüseyin Cahid Doğan

8 Şubat 2021

Juneau, Alaska, ABD
Dün gece herkes dışarıda aurorayı (kuzey ışıkları) fotoğraflarken biz de Juneau Dans Tiyatrosu ile risk alarak Aurora Hanım ile dans etmek için bir çekim ayarladık. Bu çekimleri yaparken ne kadar üşümüş olabileceklerini tahmin edemiyorum ama kimse şikayet etmedi ve çok zorlayıcı koşullarda harika iş çıkardılar. Arkadaşlar burada hava sıcaklığı -10 derece (Celsius).

While everybody was out shooting aurora last night, we took a chance and set up a shoot with the Juneau Dance Theater to dance with Lady Aurora. I can not imagine how cold they got making these shots but nobody complained and they did an excellent job in some very challenging conditions. Its around 14 degrees here folks.

Dansçı: Ruby Rivas (Yaş 14) Fotoğraf: Ron Gile

Ron Gile

Özgür Keşaplı Didrickson’ın notu;

Birden ikinci evim Alaska’nın her yanından aurora (kuzey ışıkları) fotoğrafları yağmaya başladı. Aurora fotoğraflarının hiç biri birbirinin aynı olmadığı ve hepsi her zaman sihirli olduğu için bu fotoğrafların güzelliğiyle sırılsıklam olmak çok zevkliydi ancak ben özellikle arkadaşım Ron Gile’ın çektiklerine çarpıldım. Bu olağanüstü doğa olayının harika fotoğraflarını çekebilmek başka şey, Tabiat ananın verdiğine tüm unsurlarıyla karşılık verebilmek başka. Auroraları gözlemleme şansına erişmiş her kişinin bileceği gibi o herşeyden önce danstır. Bu nedenle Juneau Dans Tiyatrosu’nun tüm güçlü ve zarif dansçılarını ve özellikle fotoğrafını kullanmamıza izin veren Ruby Rivas’ı, Ron ile -10 derecede çalışarak bize bu ilham verici fotoğrafları armağan ettikleri için selamlıyorum. Teşekkürler!

All of a sudden aurora photos from my second home Alaska rained from everywhere.  Never being identical and always being magical, it was such a delight to soak in the beauty in those photos but I was particularly hit by those of my friend Ron Gile. It is something to be able to capture great photos of this phenomenon and it’s something else to be able to reciprocate mother earth with all the elements. For anyone who has been lucky enough to observe auroras, above all, it is dance.  So I hail all tough and elegant dancers from Juneau Dance Theater and especially Ruby Rivas who worked with Ron at 14 degrees Fahrenheit to gift us with these inspiring images. Thank you!

9 Şubat 2021

Eriklitepe, İzmit

“Kizilağaç fidani tepeden budanur mi?”

Lathraea squamaria (gizliot) 11 ay boyunca sabırla yer altında bekledi, kelebekleri hiç görmedi, kuş cıvıltılarını hiç işitmedi, pulları ile yağmur suyunu dağıtarak sürekli toprağı yumuşattı ve şimdi cemreler düşmeden hemen önce, kızılağaç köklerinden görkemle yükseliyor, kısa bir süre duracak ve sonra tekrar 11 aylık uykusuna dönecek. Bu bitki Kocaeli’de görebileceğiniz en sıra dışı bitkilerden biridir ve görmek için zamanınız çok kısıtlı.

Gizliot. Fotoğraf: Hüseyin Cahid Doğan

Not: Türün başka fotoğrafları ve ayrıntılı bilgi için ayrıca Sayın Doğan’ın Kocaeli Bitkileri sayfasını ziyaret edebilirsiniz;

Hüseyin Cahid Doğan

10 Şubat 2021

Marmaris

Sezon güzeli Karaağaç nimfalisi anemonları seyrediyor.

Karaağaç Nimfalisi ve anemonlar. Fotoğraf: Neriman Fırtına

Neriman Fırtına

8 Şubat 2021

Bugün Yoncaköy’e gittik. Bu mevsimdeki her Yoncaköy gezisi bodur süsenlerin sarısına yolculuk gibi oluyor aslında. Geçen yıl daha geç gelmiştik ve denizüzümü ve beniunutma  da görmüştük. O iki türü görmedik bu kez. Hatta su teresi de görmedik. Oysa Burhaniye’de kumsalların çoğunda vardı. Kumsal dalgalardan etkilenmişe benziyordu, belki o yüzdendir. Geçen yılki ziyaretlerde de bodur çiğdem hatırlamıyorum. Fotoğraflara bakmalıyım dikkatle ama bu kez her yer bu küçük güzelliklerle doluydu.

Dönüş yolunun yarısında ara ara sazlıklara, bitkilere bakmak için durduğumuz yerde durduk ve bu kez daha önce tırmanmadığımız alçak bir tepeye tırmandık. Zivircik doluydu. Esas normalde diğer renklere göre çok, çok daha az gördüğümüz beyaz anemon tepesiymiş orası. Hatta öyle ki bu kez 1 tane bile kırmızı anemon görmedik. En çok mor ve yakın tonlarda anemon vardı, bir de nadirliğini bir yana bırakmış olan beyazlar dediğim gibi.

Yılın ilk bebek çekirgesini de elbette bir papatya üzerinde gördüm ama fazlasıyla hareketsizdi. Yakında tüm papatyaların sarı göbeklerine saldırıya geçecek olan çekirgelerin öncüsü iyi miydi acaba?

Anemon. Fotoğraf: Özgür Keşaplı Didrickson

Özgür Keşaplı Didrickson

9 Şubat 2021

Dün Arsuz’dan sonra bugün de Adana, Karataş açıklarında balıkçılar tarafından Uzun Balina (Balaenoptera physalus) görülmüş. Türün bu sularda yaşadığını bilmeyen haberciler kadar ünlemli olmayacak belki sevincimiz ama yine de çok güzel bir haber değil mi? Çok heyecanlı anlar yaşayan bu balıkçılar ne güzel ki bu türün sularımızdaki kayıtlarına bir yenisini eklemiş oldular. Haberden bağımsız olarak videoyu ekliyoruz ki balıkçıların komik tepkilerini kaçırmayın. Bu arada çok hızlı olan bu balinaların bu özelliğini farkedişleri de çok hoş ve önemli değil mi? Mavi Balinadan sonra dünyanın en büyük 2. balinası olan bu türle ilgili Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Deniz Biyolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cem Çevik‘in sözlerine yer veren haberi de aşağıya ekleyeceğim.

https://www.sozcu.com.tr/2021/gundem/adanada-gorulen-balina-ile-ilgili-uzmandan-aciklama-geldi-6251029/?fbclid=IwAR0O0dbu55AB1aW7GjI6ZSH-Yl_ZWfdypc9fIyhvOyYh_J5VOY0nID5wFLw

Uzun Balina’nın tüm bedenini gösteren çizimi de içeren bilgi sayfası;

https://www.fisheries.noaa.gov/species/fin-whale

Özgür Keşaplı Didrickson

10 Şubat 2021

Selçuk

Bilimsel olarak hala yeterince tanımıyorum onları belki ama çok seviyor, çok özel buluyorum. Likenler. Belki de çok doğru işledi koruma içgüdüm şimdiye kadar. Bilmelerin, bilgilerin fazlasından düş gücünün korunması…Instagramların, hatta televizyonun olmadığı dönemde gezinseydim onların arasında kimbilir daha ne kadar çok sokulabilirdim gizlerine, büyüsüne dünyalarının. Elfler, parmak çocuklar, düşler, masallar, masallar, düşler…teknoloji öncesi yaşamış yazarlarla bugünün yazarları aynı olabilir mi? Uzaktan öyle görünebilirler, X-ray cihazları kemiklerini falan da benzer bulabilir ama mesela yere düşmeden Cladonia cinsinden olan – yanılmıyorsam- bu likenlerin fincan şeklindeki tepelerine basa basa koşma yarışması olsa kim en komik şiiri yazar aynı zamanda?

Liken. Fotoğraf: Özgür Keşaplı Didrickson

Bir de bir ağaç dibinde dolanan bir bombus arısı gördüm bugün. Herhalde yuvası vardı orada. Badem ağaçlarını görünce erken açtılar diye (ki bademler hep biraz erkenci değil mi?) endişelenmek yerine arılar aç kalmayacak diye düşünmek ve Tabiat Ana’ya güvenmek gereken günler…

Bombus videosu;

https://studio.youtube.com/video/IJSh7W4zuyo/edit

Ocak sonunda geldiğimiz Selçuk’ta bu güne dek yaptığımız gezilerde açmış gördüğümüz türlerden günlükte ayrıca söz etmediklerimizi en azından cins olarak sıralayayım.  Çirişgillerden beyaz ve sarı renkli 2 tür (son günlerde özellikle tepelik yerlerde sayıları arttı), Dönbaba ( Erodium sp.),  Yılanyastıgillerden bir tür ( Araceae sp.) , Mor renkli Bodur Çiğdem (Romulea sp.), Sarıyıldız (Gagea sp.), Ballıbaba (Lamium sp.),  Karasakız (Reichardia sp.), Sünnetlikotu (Galium brevifolium), Akyıldız (Ornithogalum sp.),  Hardal (Sinapis sp.),  bir tür arısalebi ( Ophyrs lutea olmalı), Orchis cinsinden 2 tür salep daha (çiçekleri kağıttan kestiğimiz çocuklara ya da maymunlara benzeyen türler), özellikle tepelerde Müşkürüm (Muscari sp.), Egeincisi (Aurinia saxatilis), Keditotu (Valeriana sp.).  Ayrıca beyaz ve pembe çiçekli bademler Ocak sonunda geldiğimizde açmıştı. Tarlalardan haber vermek gerekirse şeftalilerin bir kısmı (Acaba tezeren dedikleri tür mü?) çiçek açtı, diğer tarlalardaki şeftaliler açmadı.

Hangi aileden ya da cinsten olduğuna tam emin olamadığım birkaç tür daha buraya not etmesem de kişisel notlarımda yer alıyor. Hepimiz yaşadığımız yerde bitkilerin açış, kuşların geliş zamanını not edebilsek ne kadar önemli bir kaynak olur pek çok çalışma için. Turkiyebitkileri.com adresindeki  “Fotoğraf Galerisi” bölümüne girip sıraladığım bitkilerin bilimsel isimlerini aratarak bu türlere ait fotoğraflara ve bilgilere ulaşabilirsiniz.

Özgür Keşaplı Didrickson

11 Şubat 2021

Samandağ, Hatay

Titus Mağaraları. Fotoğraf: Aslı Kurtoğlu Coşkun
Titus Mağaraları. Fotoğraf: Mehmet Burak Coşkun

Editörün notu: Kuzenim Aslı ve eşi Burak’ın Antakya gezisinde çektiği fotoğraflardan Titus Mağaraları’na ait olanlar antik yerleşim yerlerinde börtü, böcek gözleminin çok özel olacağı anlaşılıyor. Üstelik bölgeye birkaç kez gitmeme rağmen bu mağaraların varlığından ancak haberdar oldum. Belki sizin de ilk kez duyduğunuz bu özel yer ile ilgili daha fazla bilgi için karşılaştığım adreslerden birini paylaşayım;

11 Şubat 2021

Selçuk

Yavaş yavaş renklenmeye başlayan doğamızda bizi karşılayacak çiçeklerimizi görmek için evimizin yakınındaki bu tepeye tırmanırken at kasnaklarının açmaya hazırlandıklarını görmek çok şaşırttı. Tırmanırken gördüklerimize göre yükseklerde olmanın keyfini çıkarıyorlardı sanki.

At kasnağı. Fotoğraf: Özgür Keşaplı Didrickson

Tırmanırken yılın ilk arı salebi ve 2 tür daha orkide selamladı bizi. Flora grubuna danışınca Sayın Tuncay Özçelik’ten Taşlık Çiğdemi (Crocus fleischeri ) olduğunu öğrendiğimiz güzel türü de anemonların arasında görüverdik.

Taşlık Çiğdemi. Fotoğraf: Özgür Keşaplı Didrickson

İlk kez gördüğüm bu bitki de at kasnaklarının altındaydı. Yeni bir türe rastlamak nasıl da mutlu kıldı bir bilseniz. Yılancıkotu olduğunu öğrendiğim bu bitkinin yerel adı daha hoş geldi kulağıma; Gukguk

Yılancıkotu. Fotoğraf: Perihan Keşaplı

Not:  Sayın Hüseyin Cahid Doğan’dan bilimsel isminin Arisarum vulgare olduğunu öğrendiğimiz Yılancıkotuna Burdur Bucak Kocaaliler Kasabası’nda Gukguk dendiğini Sayın Keziban Kılınç’tan öğrendik. Kendilerine teşekkür ederiz. Sayın Tuncay Özçelik’e teşekkür ettiğimizde kaydımız sayesinde bu türün Selçuk’ta da yayılımı olduğunu öğrendiğini duyunca çok keyiflendik. Ülkemizin, dünyanın doğasına tutkun ne çok insan gözlemlerini fotoğraflar, hakkında not alırsa belki tehdidi altında olduğumuz pek çok tehlikeyi daha güçlü savuşturabiliriz.

Perihan Keşaplı

12 Şubat 2021

İzmir

Yılın ilk Atalanta kelebeğini arabayı bahçesine park ettiğimiz Namık Kemal Lisesi’nde gördük.

Özgür Keşaplı Didrickson

13 Şubat 2021

Marysville, Washington, ABD

Bizim üçlü Flicker ailemiz. Günün çoğunluğunu ağacın kuzey kısmına tutunmuş şekilde geçirdiler. Karda ağacın bir yanına tutunmuş haldeyken hepsinin tüyleri kabarık görünüyordu.

Our flicker family of 3. They hung out attached to the North side of the tree most of the day. They were all puffy looking and hanging on to the side of the tree in the Snow.

Bir tür ağaçkakan (Colaptes auratus). Fotoğraf: Cori Rummel

Cori Rummel

15 Şubat 2021

Selçuk, İzmir

Arılar dışında hala çok fazla böcek yok elbette, gördüğümüz arıların da bir kısmı belki arıcılara ait ama özellikle örümceklerde bir hareketlilik var son günlerde. 5 Şubat’ta büyükçe, kahverengi bir tür görmüştüm. 13 Şubat’ta ise sarı çirişin sarısıyla çok uyumlu sapsarı bedenli, geçen yıl kaç kez kelebek öldürdüğüne şahit olduğumuz yengeç örümceğinden gördük (Thomisus sp.). Bugün de mor anemonlardan birinin üzerinde, beyaz renkli bir yengeç örümceği vardı.

Göçmen kuşlardan en azından ev kırlangıçlarının geldiğini duydum ama bu sene göçmen kuşların gelişini dün kuzenim Cori’nin yemliğine gelen bir tür ardıç ile kutlayalım. Göğsünün turuncusu karların arasında ne kadar daha belli olmuş değil mi? İngilizcesi Varied Thrush, bilimsel ismi  Ixoreus naevius olan bu tür çok gizemli bir şarkıya sahip. Daha önce de şarkısını paylaşmışız ama kayıt yayından kalkmış. Öyleyse yeniden paylaşalım;

Varied Thrush. Fotoğraf: Cori Rummel

Göçmen kuşları beklemekten söz etmişken, onların bazen yolculuklarının en azından bir kısmını gemilerle yaptıklarını hatırlatan bir paylaşım gördüm geçen gün Türkiye Yaban Hayatı Derneği’nin Facebook grubunda. Sayın Eyüp Açıktepe 6 yıl kadar önce Karadeniz’de, Sinop açıklarında yol alırlarken gemilerine konan Kulaklı Orman Baykuşu’nun (Asio otus) fotoğrafını paylaşmış.

Kulaklı Orman Baykuşu. Fotoğraf: Eyüp Açıktepe

Ulusal (Kuş) Halkalama Programı’nın koordinasyonunu yürüttüğümüz yıllarda kayıklarına yorgun halde ya da ölü olarak konan, düşen ötücü kuşlarla ilgili bildirim alırdık. Bu konu çok ilgimi çekse de zaman ayırıp araştırmamıştım henüz. Bu baykuşla ilgili yorumlarda Sayın Tora Benzeyen  türle ilgili olarak “Kulaklı orman baykuşlarının özellikle kuzey popülasyonları, Avrupa çapında göç ediyorlar. Göç sırasında Akdeniz açıklarındaki gemilerde de kaydı var” demiş ve ayrıca gemilerde kaydedilmiş kuşlarla ilgili bir video bağlantısı paylaşmış;

Sayısız kuş türünün ismini yazıyla bile vermemesi, seyirciyle kuşları öncelikle başbaşa bırakmak istemesi ve müzik olarak Burning Hearts isimli müthiş bir grubun parçalarını çalması bu videoyu daha da değerli kıldı benim için. Burning Hearts’ın çaldığı ilk parçanın ilk sözlerinde Alaska’nın geçmesi ise gerçekten çok ilginç oldu. Grubun şarkı ve albüm isimleri doğaya olan ilgilerini gösteriyor. Ne güzel oldu böyle bir grubu keşfetmek. Vesile olan bu yazışmaya, Sayın Eyüp Açıktepe ile Tora Benzeyen’e ve o Kulaklı Orman Baykuşuna  çok teşekkürler.

Fırtınalı bir günde Alaska’dan Seattle’a  feribot ile yolculuk ederken  bir sinekkuşu belirmişti güvertenin üzerinde ancak konabildi mi, nereye kondu görememiştim. Belki de konamamış ve ölmüştü. Göçmen kuşlar sadece kışladıkları ve üredikleri yerlerdeki değil, göç sırasında konaklayıp beslendikleri yerlerdeki habitat kaybı ve bozulması nedeniyle de zor günlerden geçiyor.  Bir anlamda sığındıkları gemiler de bir tür habitat onlar için. Ne iyi ki insanlar sadece yaşamlarını zorlaştırmıyor, bir yandan da yardım ediyor göçmen kuşlara. Ne ilginç ki aslında  tam da bugün yok olma tehlikesindeki Kuzey Atlantik Balinalarından bir yavrunun gemi çarpması nedeniyle öldüğü haberini okudum ama yine de günlüğümüzün bu sayısını umutla sonlandırmak isterim, rota ve hızla ilgili uzmanların sınırlarına uyulduğu zaman, teknolojiden olması gerektiği kadar yararlanıldığı zaman balinalara gemi çarpması tehdidinin çok azalacağına inandığımı söyleyerek. Ne de olsa her balina görüldüğünde balıkçıların, halkın ne kadar heyecanlandığını daha birkaç gün önce yine gördük.

Özgür Keşaplı Didrickson

………….

Not: Kuş türleri için trakus.org, kelebek türleri için trakel.org adresine bakabilirsiniz. Bitkiler konusunda Facebook’taki Flora grubu dışında, turkiyebitkileri.com adresinden  (Fotoğraf Galerisi bölümünden arama yaparak) ve yazarımız Hüseyin  Cahid Doğan’ın emeğiyle hayata geçirilmiş olan kocaelibitkileri.com sayfasından da yararlanabilirsiniz. Sürüngenlerden mantarlara, genel olarak yaban hayatla ilgili bilgi edinmek, gözlemlediğiniz türlerin hangisi olduğunu öğrenmek için dogalhayat.org adresine ve Facebook’taki “Türkiye Yaban Hayatı-Wild Life Turkey”  ya da Türkiye Yaban Hayatı Derneği grubuna da danışabilirsiniz.

Azizm Sanat Örgütü olarak doğadan zannedildiği kadar uzak olmadığımızı düşünerek, bu düşüncenin yarattığı umutla “Dirimbilim* Günlüğü” köşesini açmaya karar verdik.

Dirimbilim Günlüğü’nün her yaştan herkesin katkısıyla oluşmasını arzuluyoruz. Günlüğümüzde yer almak için yer ve tarih bilgisiyle bize gözlem ve düşüncelerinizi aktarabilirsiniz. Notlarınıza fotoğraf, çizim, video da ekleyebilirsiniz.

Bizi birleştireceğini, yaban hayata olan sevgimizle güç birliği yapmamızı sağlayacağını umduğumuz günlüğümüze katkılarınızı bekliyoruz. Notlarınızı dirimbilimgunlugu@gmail.com adresinden yayın kurulumuza gönderebilirsiniz.

* “Dirim” kelimesi “yaşam” demek. “Dirimbilim” de “Yaşambilim” yani “Biyoloji” demek.  “Dirim” kelimesinin doğanın içindeki müziğe ve şiire de göz kırpan bir kelime olduğunu düşündüğümüz için günlüğümüze bu ismi verdik.

Bunu paylaş: