7 Nisan 2019
Ballıkayalar, İzmit
Ranunculus gracilis (Narin yağçiçeği; Woodland buttercup)
Taç yapraklar içinde hülyalara dalmış olan arkadaş ise Tropinota hirta. Biz ona bakla zınnı deriz, tüylerini de tararız, ki o zaman pek şımarır.
Hüseyin Doğan
Narin yağçiçeğinin fotoğrafları ve ayrıntılı bilgi için;
8 Nisan 2019
Arizona, ABD
Sevinçten zıplayacağınız bir perşembe günü olsun!
Have a hoppy Thursday!
Bu ağaç, çok sevimli, minik kozalaklarla dolu.
This tree is covered with the cutest lil bb pines cones.
Susan Knauer-long
9 Nisan 2019
Meteora, Yunanistan
Balkanların tamamını gezdim sayılır, bu kadar erguvan görmedim. İstanbul Boğazı dahil. Dağlar mosmor.
Adını Antik Yunanca’da “havada asılı” anlamına gelen “Meteoros” sözcüğünden alan Meteora’da 600 metre yüksekliğe kadar manastırlar var. Çıkrıklar vasıtasıyla, file gibi sepetlerle malzeme taşınarak inşa edilmişler. Şu an teleferikle gidilebiliyor. Zamanında sayısı 24 olan manastırın 6 tanesi ayakta. Tanrıya yakın olmak için en yüksek yere yapmışlar dini yerlerini.
Nezihe Akman
10 Nisan 2019
Melbourne, Avustralya
Bahçemizde zeytin hasadı zamanı…Artık bizim yıllık olağan işlerimizden biri haline gelen zeytin toplama işini bitirip, zeytin kurma faslına başlandı. İnsanın kendi bahçesinin ürünü olan zeytini yemesinin keyfi de bir başka oluyor. Buradan zeytin cenneti Ege’ye selam olsun.
Bu arada yol kenarlarını süsleyen, meyvelerinin artık kızarmaya başladığı karabiber ağaçlarını ve sonbaharın bahçemdeki son güzellikleri kaktüs çiçeklerimi de sizlerle paylaşmadan edemeyeceğim.
Melda Turan Doruk
11 Nisan 2019
İzmir Kuş Cenneti
Çıkrıkçın (Spatula querquedula). Son zamanlarda yapılan yeni düzenlemelerle Yeşilbaş’ın başını çektiği yüzey ördekleri cinsi olan Anas’tan ayrılarak, Kaşıkgaga (Spatula spatula) gibi bazı türlerle ayrı bir cinse taşınan Çıkrıkçın, üreme dönemi için ilk gelen göçmen kuşlarımızdan.
Ahmet Karataş
Not: Niğde Üniversitesi’nde öğretim üyesi olan Prof. Ahmet Karataş hocamızın Türkiye’nin ve dünyanın biyolojik çeşitliliğini tanıttığı, büyük bir emeğin ürünü “Biyolojik Çeşitlilik / Biodiversity – Prof.Dr. Ahmet Karataş” isimli Facebook sayfasını takip etmenizi öneririz.
Juneau, Alaska, ABD
Alaska’nın doğasıyla ilgili pek çok araştırma ve yayını olan dostumuz Bob Armstrong beslenen bir Kel Kartal’ın videosunu çekmiş bugün. Büyük olasılıkla İngilizce adı “sculpin” olan (Cottus sp.) bir balıkmış yediği.
Selçuk
“İparhan, İparhan” diye çağırıyordum ne zamandır; bugün gördüm. Kanadının bir kısmı kopmuştu ne yazık ki. Güzel İparhan (Melitaea trivia) isimli bu kelebeğin nasıl bir güzellik olduğunu merak ediyorsanız pek çok fotoğrafına şu adresten ulaşabilirsiniz;
Özgür Keşaplı Didrickson
12 Nisan 2019
Selçuk
Bugün annem Erzurum’da çiğdem görmüş. Biz döneli 2 hafta olmadı henüz ama işte o görmüş, annelerin gücü en çok baharda hissedilmeyecek de ne zaman hissedilecek?
Özgür Keşaplı Didrickson
13 Nisan 2019
İstanbul
Hani o bir solukta yüzlerce baharatın adını, balıkçıların bildiği rüzgarları, balıkçı ağzıyla balıkların hem adını hem tadını, macun satan amcaların manilerini, fal bakan bacıların falını; hecesinden aruzundan geçtim, halkı-halkın konuştuğu dili bilen, dillendiren adam var ya…
Tek ve en büyük eğlencesi akşamları parka çıkmak olan, mektup alıp, rakı içip, yola çıkıp efkarlanan; her seferinde eve geç kalan, ama kolunda iki okka ekmekle geç kalmışsa mutlu olan, bir sevdaya tutulduğunda çok sevdiği salatayı bile aramayan, kuşçu amcadan yüz paralık bulut isteyen, bayram sabahı gökyüzüne kaçırdığı balona bakıp ağlayan çocuğun, tarifsiz kederler içinde, alıp başını gitmek isteyen insanın şiirini yazan adam var ya, hani Orhan Veli var ya, hah işte onun 105. doğum günü bugün. Kutlu olsun!
Hakan Savaş
Şiirinde bahardan çok söz eden Orhan Veli’yi, bu coşkun mevsimin Erzurum’a dek ulaştığını duyurduğumuz bu sayımızda biz de bir şiiriyle ağırlamak isteriz. Herkesin bildiği bir dizesinin gölgesinde kalmaması gereken şiiriyle;
Güzel Havalar
Beni bu güzel havalar
mahvetti,
Böyle havada istifa ettim
Evkaftaki memuriyetimden.
Tütüne böyle havada alıştım,
Böyle havada aşık oldum;
Eve ekmekle tuz götürmeyi
Böyle havalarda unuttum;
Şiir yazma hastalığım
Hep böyle havalarda nüksetti;
Beni bu güzel havalar mahvetti.
Orhan Veli Kanık, Nisan 1940.
Bayındır, İzmir
Hakan Eskici
Burhaniye, Balıkesir
Salkım saçak mor sümbüllerimiz açmış bahçemizde.
Günsel Tezer
Selçuk
Mor salkımlara gittim bu akşamüzeri. Az kalsın geçecekler diye bir telaş içindeydim, iyi ki de bu zamanda gitmişim; karahindiba sarmış parkı meğer. Çok güzel bir görüntüydü. Onların fotoğrafını çekerken pazardan dönen bir kadın -adı Cemile ya da Celile olan bir yörükmüş -laf attı bana. Beden dilinin de desteklediği sohbeti öyle hoştu ki, pek bölmek istemediğim için daha çok o konuştu. Böyle anları kaydetmeyi istediğim oluyor. İnsanların hepsi ayrı bir dünya ve ben bu dünyalara sokulmayı seviyorum. Kadın kocasından çok dertliydi. Zaten sinirliymiş, şeker hastası olalı beri daha da sinirli olmuş. Kırıp, atıyormuş bir şeyleri, çok kötü davranıyormuş ona. Saat geç olduğu için, tam da böylesi erkeklerin masaya oturup yemek bekledikleri saat olduğu için bana özenmişti belki de.
Doğadan da söz ettik tabii. Zaten iletişim köprümüz karahindibalarla örülmüştü ya. Selçuk’un biraz dışında tarlası varmış. Zeytin topladıktan sonra tarlada oturup etli fasulye yemenin, sonra topladığı otları içine yumurta kırıp pişirmenin keyfinden söz etti. Çevresindeki pek çok kişi zevk almıyormuş bundan. Ayrıca çok çabuk yoruluyormuşlar. Tam olarak tembel olduklarını söylemedi sanırım. Gençten bir yakını yorgunluk hastalığından söz edip duruyormuş. Ona göre zaten, doğadan zevk almayan, yeterince hareket etmeyenler genel olarak daha çabuk hastalanıp, yoruluyormuş.
Beyaz papatya vardı pazar arabasında. Bahçesine dikecekmiş. Dayanma gücünü bir süre o papatyalardan alacak belki, ya da işte belki hayatta kalmaya yardımcı olduğu bilinen mizah gücünü besleyecek.
Bir ara birisinden söz ederken “sarışındı ama çapar sarışın değildi” dedi. Eve gelince Dil Derneği’nin sözlüğünden “çapar” kelimesine baktım; “Derisi, kılları ve gözleri, boya maddesi yokluğundan renksiz olan (insan ya da hayvan), akşın, albino” demekmiş. Ben de daha geçenlerde keşfetmiştim beyaz periler ülkesinden çıkmışa benzer Aurora’yı. Günlerdir sürekli onu dinliyordum. Eh, bu hoş sohbetli kadınla iletişim köprümüzü kuran karahindibaları da zaten gezegene benzetmiştim bugün!
Özgür Keşaplı Didrickson
14 Nisan 2019
Selçuk
Bugün öğlen balkona çıktığımda hemen karşımızdaki boş arsada inanılmaz bir diken kelebeği (Vanessa cardui) göçüyle karşılaştım. Saat 3 civarı dakikada yaklaşık 50 birey, 16:30 civarında ise 10 dakikada yaklaşık 550-600 birey sandım! Kuzey yönünde uçuyorlardı. 17:30 gibi dakikada yaklaşık 25 bireye düştü sayı, sonra hızla daha da düştü. 7 Nisan’da 16:30 gibi atmıştık kendimizi şehir merkezinden biraz ötedeki çayırlara. Her yanımız diken kelebeği doluydu ama çiçeklere konuyorlardı, daha çok sarı papatyaya (türüne bakamadım henüz). Acaba göçe devam etmek için besleniyorlar o saatlerde?
Günlüğümüze çok kez konuk ettiğimiz diken kelebeğinin ülkemizdeki kelebekseverler tarafından çekilmiş fotoğraflarına ve bilgilerine -genel olarak tüm kelebeklere- şu adresten ulaşabilirsiniz;
http://www.trakel.org/kelebekler/?fsx=2fsdl17@d&tur=Diken%20Kelebe%C4%9Fi
Sayımı balkonda yaptım ama kelebek göç sayımını bu işi bilenlerle yapmak, okumak gerek. Yöntem olarak kusurlu olmuşsam da hayatımda gördüğüm en yoğun kelebek geçişi oluşu, zaten şimdilik kaba bir gözlem olduğu için yine de fikir veriyor. Videoya almak için sarı hardallarla (sanırım) dolu arsaya indim. İyi bir kanıt olmadı ama sanırım hiç yoktan iyidir. Görüntünün içinden minik parıltılar şeklinde geçen kelebekler yine de, sayılarını doğru yansıtmasa da seçilebiliyor sanki?
Özgür Keşaplı Didrickson
Juneau, Alaska, ABD
Baharın gelişini hiç bir şey çiçeklenmiş maviyemiş dalları kadar güzel duyuramaz!
Nothing quite says spring like budding blueberry branches!
Kim Metcalfe
İstanbul
Her gün itinayla şarkı söylenir, minnağım doğmadan alışsın büyükannesinin sesine..
Gevher Gökçe
15 Nisan 2019
Erzurum
Selçuk’tan Erzurum’a geldiğimde baharın bu yıl çok gecikmiş olduğunu gördüm. Güneşin çok güçlü olmasıyla iki günde karlar epeyce eridi her yerde. Birkaç çeşit çiğdem gördüm etrafta iki gün önce. İlk onlar açtılar her yerde. Bu sabah gözümüzü açtığımızda yine kar sürpriziyle karşılaştık. Sabahın güçlü güneşi yine eritirken karları, çiğdemleri görmek için çıktım evden. Epeyce diken kelebeği var burada da. Farklı bir tür daha gördüm bugün ama peşinden gidemedim. Yaklaşık bir aylık gecikmeyle gelecek bahar. Kimbilir ne güzellikler getirecek.
Bir tür çiğdem (Crocus sp.) Fotoğraf: Perihan Keşaplı
Perihan Keşaplı
Selçuk,
Deniz Kaplumbağaları Araştırma Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi’nin (DEKAMER) Facebooktaki paylaşımından Maldivler’de bir yeşil deniz kaplumbağasının yeni yapılmakta olan bir havaalanı pistinin üzerine yumurtlamış halde görüntülendiğini öğrendim. Ne kadar çarpıcı bir görüntü, öykü… Deniz kaplumbağalarının doğdukları yerde yumurtladıkları biliniyor. Doğduğumuz yerleri artık bizler de tanıyamaz haldeyiz aslında. Sıklıkla üzüntümüzü dile getiriyoruz. Bu açıdan da çarpıcı bir haber. Bizler daha şanslıyız ama iyi ki bu kaplumbağayı hiç anlayamayacak kadar değil. Yapılaşmayı durdurmak için bu bir umut ışığı olsa keşke!
15 Nisan 2019
Selçuk
Bugün de 3 kez birer dakikalık kelebek göç sayımı yaptım. Düne göre çok, çok az bir hareketlilik vardı. 16:20 ile 16:50 arasında 1 dakikada 9-12 birey kelebek geçti.
Ülkemizden diken kelebeği göçü kayıtlarına yer vermeye önceki sayılarımızda başlamıştık. Bugünlerde her yerden heyecanla kelebek göçü gözlem notları geliyor. Hatta daha bugün arkadaşım Yeliz’le konuştuğumda ablasının Güzelbahçe’de (İzmir), bir tanıdığının da Çiftlikköy’de (Çeşme) yoğun kelebek geçişiyle karşılaştıklarını öğrendim. Facebook’taki son yazışmalarımızda da kuşçu dostlardan Cemil Gezgin’in Çanakkale’de, Ebru Gürsan’ın Konya’da (merkez ve Çumra) göçe rastladığını öğrendim. Dilek Geçit ise 14 Nisan’da benim Selçuk gözlemimin yanısıra Köyceğiz, Datça, Marmaris ve büyük olasılıkla Ürgüp’ten de göç gözlemlerinin geldiğini belirtti. Geçen günlerde Uşak’ta yaşayan kardeşim de şehir merkezinde kelebek göçüne rastladıklarını aktarmıştı. Ne kadar şanslıyız değil mi?
Ülkemizin sayılı kelebek araştırmacılarından Evrim Karaçetin ise 11 Nisan’da
Kayseri’de 10 dakikada 250’den fazla bireyin Kuzey-Kuzeybatı istikametinde ilerlerken kaydedildiği bilgisini paylaşmıştı sayfasında. Evrim bugün de şöyle yazmış;
“Lütfen kelebek göçünün tadını çıkartın. Şu ana kadar bu kadar büyük boyutlarda bir göç kaydedilmedi. Bundan sonra ne zaman kaydedilir bilemeyiz. Anı yaşayın, her neredeyseniz durun ve izleyin. Muhteşem bir göçün ortasındayız.
Göç izleyen araştırmacılara yardımcı olmak isterseniz bulunduğunuz koordinat, kelebeklerin uçtuğu yön ve 10 dakika içinde kaç tane uçtuklarının sayılarını bana email (ekaracetin@hotmail.com) ile gönderebilirsiniz”.
Diken kelebeğiyle, göçüyle ilgili güzel bilgiler içeren, gözlem kaydı göndererek yurttaş bilimi (citizen science) ağına dahil olmanın da mümkün olduğu, katılımcılarla yakın iletişim kurulduğu vurgusunun yer aldığı şu sayfaya da bir göz atın derim;
http://www.butterflymigration.org/
Kelebek göçüyle ilgili önemli bir bilgiyi de not düşmeli; bir kelebek tüm göç rotasını tek başına tamamlayamıyor, ölüyor. Göç yolculuğu evreler halinde, birbirini takip eden nesillerin rotaya devam etmesiyle tamamlanıyor.
Ne zamandır yunus videosu paylaşmamıştık;
Bu muhteşem görüntüyü izleyince dilimden dökülenler; Ormanda uyumaya giderken en yumuşak yeşil yatak için yarıştığımız da oluyor…
Özgür Keşaplı Didrickson
………….
Not: Kuş türleri için trakus.org, kelebek türleri için trakel.org adresine bakabilirsiniz. Bitkiler konusunda Facebook’taki Flora grubu dışında, turkiyebitkileri.com adresinden ve yazarımız Hüseyin Doğan’ın emeğiyle hayata geçirilmiş olan “Kocaeli Bitkileri” sayfasındandan yararlanabilirsiniz. Sürüngenlerden mantarlara, genel olarak yaban hayatla ilgili bilgi edinmek, gözlemlediğiniz türlerin hangisi olduğunu öğrenmek için dogalhayat.org adresine de danışabilirsiniz.
…
Azizm Sanat Örgütü olarak doğadan zannedildiği kadar uzak olmadığımızı düşünerek, bu düşüncenin yarattığı umutla “Dirimbilim* Günlüğü” köşesini açmaya karar verdik.
Dirimbilim Günlüğü’nün her yaştan herkesin katkısıyla oluşmasını arzuluyoruz. Günlüğümüzde yer almak için yer ve tarih bilgisiyle bize gözlem ve düşüncelerinizi aktarabilirsiniz. Notlarınıza fotoğraf, çizim, video da ekleyebilirsiniz.
Bizi birleştireceğini, yaban hayata olan sevgimizle güç birliği yapmamızı sağlayacağını umduğumuz günlüğümüze katkılarınızı bekliyoruz. Notlarınızı dirimbilimgunlugu@gmail.com adresinden yayın kurulumuza gönderebilirsiniz.
* “Dirim” kelimesi “yaşam” demek. “Dirimbilim” de “Yaşambilim” yani “Biyoloji” demek. “Dirim” kelimesinin doğanın içindeki müziğe ve şiire de göz kırpan bir kelime olduğunu düşündüğümüz için günlüğümüze bu ismi verdik.
